Baza wiedzy - Artykuły psychologiczne online

Rozpoczął się rok szkolny, a więc powraca coroczny dylemat rodziców; jak pomóc dzieciom w adaptacji do przedszkola. Jest to o tyle ważny dylemat, że pierwsze kroki w przedszkolu często wyznaczają dalszą ścieżkę i wpływają na los dziecka w systemie edukacji. Adaptacja jest to proces przystosowywania się do określonych nowych warunków, nowej sytuacji. Pójście do przedszkola, to dla dziecka znalezienie się właśnie w nowej sytuacji, nowej realności. Dziecko doświadczając jej odkrywa, że dotychczasowe wzorce jego zachowania nie do końca tutaj pasują, są niewystarczające. Zaczyna uczuć się nowych wzorców łącząc je z dotychczasowymi lub ... odrzuca je i wtedy mamy trudności w adaptowaniu się dziecka.

Częstą przyczyną zgłoszeń rodziców do psychologa jest onanizacja ich dzieci. Masturbację dziecięcą rozumiemy jako czynność polegającą na stymulowaniu swoich narządów płciowych przez chłopca, czy dziewczynkę poprzez dotykanie ich, kołysanie się, ocieranie. Rodzice różnie reagują na takie zachowania swoich dzieci. Czasem podejmują próbę rozmowy i wytłumaczenia, że tak nie wolno.

W artykule pragniemy zająć się relacją rodzica z dzieckiem tej samej płci. Jest to relacja bogata w emocje, znaczenie, wpływ na rozwój poczucia siebie i swojej płci. Wiele rozgrywa się na poziomie świadomym, ale jeszcze więcej na poziomie nieświadomym. Jako rodzice wnosimy w tę relację wiele z tego, co doświadczyliśmy jako dzieci.

Czy chcę by moje dziecko było do mnie podobne?

Każda mama i każdy tata odpowie na to pytanie twierdząco. Każdy pragnie, aby jego dziecko było do niego podobne, może nie we wszystkim ale na pewno rodzic, który dokonuje refleksji na temat podobieństwa swojego dziecka odczuwa przyjemność, że dziecko ma coś z niego. Jest to bardzo ważne, daje rodzicowi poczucie bycia blisko poprzez podobieństwo.

Krótka rozmowa z nauczycielem o mojej roli podczas lekcji. Dzwonek. Wchodzimy do klasy. Od razu widzę grupki uczniów usadowione w różnych częściach sali. Zanim nauczyciel może cokolwiek powiedzieć, mija dłuższa chwila. W międzyczasie paru odważniejszych uczniów zaczepia mnie pytaniami. Przedstawiam się i wędruję na koniec klasy, żeby nie przeszkadzać w lekcji. Nauczyciel próbuje rozpocząć zajęcia, ale gwar, zaczepki uczniów, polemizowanie z nauczycielem utrudnia jakiekolwiek działania. Co odważniejsi uczniowie chodzą po klasie, ktoś wygina się w rytmach hip- hopu, paru uczniów siedzi ze słuchawkami w uszach. Mniej odważni szeptają między sobą w mniejszych podgrupach. Nauczycielowi z trudem udaje się zainteresować uczniów tematem lekcji. Zaprasza do dyskusji, a następnie do pracy w podgrupach. Mozolnie, z dłuższymi przerwami na utrzymanie dyscypliny, udaje się zrealizować temat lekcji. Dzwonek i cisza... zanim nauczyciel zdążył podsumować lekcję, uczniów już nie było w klasie...

Jednym z fundamentalnych zadań rozwojowych dziecka jest bycie samodzielną i autonomiczną jednostką. Pierwszym krokiem do zrealizowania tego zadania rozwojowego jest umiejętność samodzielnego spania we własnym łóżku.  Bywa to trudne, zarówno dla dziecka jak i dla rodzica. Można powiedzieć, że jest to jedna z przyczyn konfliktów, powód pierwszych poważnych nieporozumień. Sposób, w jaki jest on rozwiązywany jest bardzo ważny dla późniejszych etapów rozwojowych. Matki często prowadzą dialog wewnętrzny kiedy? jak? a nawet po co?

Szkolne osiągnięcia dzieci, to jedna z głównych przyczyn wchodzenia w konflikty rodziców i ich pociechy w okresie szkolnym, a odmienna perspektywa patrzenia na naukę, to główny katalizator tych konfliktów. Ta sama idea czy doświadczenie, dla dziecka i jego rodzica, mogą mieć całkowicie odmienne znaczenie, choć obu stronom wydaje się, że doświadczają tego samego.  Rodzice niepokojąc się wynikami nauki swoich dzieci, myślą o ich przyszłości, pragnąc aby osiągnęły w życiu sukces społeczny i zawodowy, co w ich mniemaniu ma nieodzowny związek z osiągnięciami szkolnymi.

Każdego dnia media donoszą o kolejnych aktach przemocy i agresji wśród dzieci i młodzieży. Śledząc wiadomości dowiadujemy się, że coraz młodsze dzieci stosują agresję, jako sposób na rozwiązywanie  konfliktów i niepowodzeń. Politycy, psychologowie i rodzice biorą udział w narodowej debacie nad eskalacją agresji i przemocy w szkołach. Zewsząd słychać głosy o konieczności podjęcia konkretnych kroków, mających na celu zahamowanie fali agresji wśród dzieci.

Ale czy dążenie do usunięcia agresywnych zachowań u dzieci jest dobrym rozwiązaniem?

Pierwszy wrzesień - początek roku szkolnego. Dzieci po wakacjach idą do szkoły. Niektóre, jak pierwszaki, przekraczają szkolny próg po raz pierwszy, te starsze po raz kolejny. Zarówno ci pierwsi jak i ci drudzy, mają wobec szkoły własne oczekiwania i wyobrażenia. U jednych wzbudza  ona  ciekawość i ekscytacje, niestety u niektórych strach i obawy. Szkolne lęki to dla niektórych dzieciaków prawdziwy koszmar. Mogą  one dotknąć zarówno pierwszoklasistę, jak i zaprawionego w szkolnych bojach  gimnazjalistę. O szkolnych lękach, ich genezie i sposobie radzenia sobie z nimi rozmawiałam z pedagogiem Panem Józefem Rostworowskim,  jednym z naszych specjalistów z centrum porad.

Dla większości z nas okres dzieciństwa jawi się jako czas beztroski, bezpieczeństwa i radości. Problemy  z jakimi borykamy się w codziennym życiu powodują, że na własne dzieciństwo patrzymy jak „na raj utracony". Zapominamy o tym, że będąc dziećmi nie zawsze było nam łatwo, mieliśmy swoje problemy, zmartwienia, a z naszych ust bardzo często padały słowa chcę być już dorosły/a.  Niestety gloryfikując swoje dzieciństwo (jakże często niesłusznie) przenosimy taki punkt widzenia na własne dzieci. (...)

Przed nami wakacje,  a więc czas wolności, swobody i beztroski - szczególnie dla dzieci i młodzieży.  Okres ten wiąże się jednak z wieloma zagrożeniami, o których warto wiedzieć, aby ustrzec przed nimi dzieci. O wakacyjnych zagrożeniach i sposobach ich przeciwdziałania rozmawiałam z pracownikiem Centrum Młodzieży im. dr Henryka Jordana w Krakowie - pedagogiem, Panią Teresą Kwinta.

Dla większości rodziców, określenie stopnia, w jakim mogą pozwolić swojemu dziecku na samodzielność jest ogromnym wyzwaniem. Z jednej strony doskonale zdają sobie sprawę, że stopniowe oddalanie się dziecka od rodziców, jest naturalnym procesem wychowawczym i efektem rozwoju, z drugiej strony, wizja samodzielnej pociechy budzi ich sprzeciw wynikający z naturalnej potrzeby chronienia „przed całym złem" tego świata.

Jeżeli John Badalament ma rację - a będąc jednym z najsławniejszych znawców tematu ojcostwa w Stanach Zjednoczonych na pewno nie szerzy bezpodstawnych opinii - to mamy, jako pokolenie, nieco przez okoliczności wymuszoną okazję, by stworzyć nowy model ojcostwa na nowy wiek, a może i tysiąclecie. Nasz ekspert właśnie opublikował książkę na temat bycia współczesnym tatusiem zatytułowaną „The Modern Dad's Dilemma: How to Stay Connected with Your Kids in a Rapidly Changing World" („Dylemat współczesnego tatusia: jak pozostać w kontakcie z własnymi dziećmi w szybko zmieniającym się świecie")...

Psychologowie o roli ojca w życiu dziecka wypowiadają się jednoznacznie: czas, jaki ojciec poświeci swojemu dziecku jest bezcenny. I to nie tylko wtedy, kiedy z nastoletnim synem wyjdzie na mecz, lub z kilkuletnią córką pójdzie do zoo. Zegar zaczyna tykać, kiedy maleństwo jest jeszcze w brzuchu mamy, a odmierza czas już zupełnie realnie, kiedy pojawia się na świecie. Zwłaszcza wtedy, kiedy dziecko jest jeszcze  małe i bezbronne, gdy jego najważniejsze potrzeby można zaspokoić przytulając czy kołysząc w ramionach. To właśnie wówczas rodzi się prawdziwa, mocna więź.

Święty Augustyn  w swoim  głównym dziele teologicznym „O państwie Bożym" opisuje dziecko jako „ludzkie szczenię", tak złe i głupie, że gdyby nie było nadzorowane przez dorosłych z przyjemnością robiłoby tylko to co złe i zabronione. Według Augustyna dzieciństwo pozbawione jest wszelkiej wartości czy  specyfiki. Jedyną słuszną drogą postępowania z dzieckiem jest stosowanie kar. Pasek, pięści, groźby, zastraszanie, psychiczna presja - to  konieczne narzędzia w wychowaniu i edukacji.  Według Augustyna dziecko to nie człowiek, staje się nim dopiero po osiągnięciu pełnoletniości.

A kim dziecko jest dla Ciebie?

Czy przyznajesz mu pełne prawo do jego człowieczeństwa?

Jako rodzice i wychowawcy „od zawsze" poszukujemy tego rodzaju „pomysłów na dzieci", które - prowadząc do zamierzonych przez nas efektów - nie byłyby zbyt ekspansywne i raniące dla delikatnych (a jednocześnie tak trudnych do okiełznania) istot. Nie istnieje jeden zbiór sensownych metod wychowawczo-edukacyjnych, a te, które sprawdziły się nam niedawno, dziś - ku naszej dezorientacji - już nie działają (machamy zdobytą w czasie specjalnego kursu „wychowawczą różyczką", a tu nic!). Nie mówiąc już o tym, że „recepty" naszych przyjaciół najczęściej nie działają na NASZE dziecko ... DLATEGO TEŻ - im więcej twórczych pomysłów będziemy mieć w repertuarze własnych reakcji, tym większa szansa na to, że któreś z nich zadziałają jednak na naszego malucha, starszaka czy nastolatka.

O przeciwdziałaniu uzależnieniom od komputera u dzieci i młodzieży dla osób dorosłych zaniepokojonych fascynacją swoich dzieci szklanym ekranem (telewizyjnym, monitorem komputerowym, wyświetlaczem komórki) oraz pragnących być bardziej świadomymi rodzicami i opiekunami

Intuicyjna odpowiedź na pytanie o to, czy dzieciństwo upływające przed szklanym ekranem lub monitorem to dobry sposób wychowania i edukacji podpowiada nam, że (raczej/ chyba/ na pewno?) NIE ...

„Żaden ptak nie wzbije się zbyt wysoko, jeśli tylko własnych użyje skrzydeł"

William Blake, Zaślubiny Nieba i Piekła

Sobotni wieczór. Szykujesz się do wyjścia z mężem. Zaplanowaliście romantyczny wieczór, taki jak dawniej kiedy jeszcze nie było dzieci. Twoja mała córeczka przygląda się jak wybierasz sukienkę, robisz makijaż, przymierzasz buty.

Do polskich przedszkoli weszła nowa moda: chłopców zachęca się do opieki nad misiami, a dziewczynki do reperowania dachu domku dla lalek. Pistolety, żołnierzyki i miecze lądują w piwnicy, bo rzekomo wzbudzają w dzieciach agresję. Czy taka cenzura ma sens?

W krainie smoków

PSYCHOLOGICZNE  FORMY  PRACY  Z  BAJKĄ   EDUKACYJNĄ

Celem niniejszego artykułu jest prześledzenie kilku istotnych (spośród wielu możliwych) psychologicznych form pracy z wybraną bajką edukacyjną, jaką jest spisana przez włoskiego duchownego i psychoterapeutę Bruno Ferrero (1998) opowieść zatytułowana W Krainie Smoków.
Historia ta mogłaby oczywiście zostać zastąpiona wieloma innymi tekstami - podstawowe kryterium jej wyboru związane jest jednak z faktem, iż narracja ta w interesujący sposób podejmuje temat, który stanowi - nie tylko w moim rozumieniu - niezbędny punkt wyjścia dla kolejnych, bardziej szczegółowych psychologicznych form pogłębionej pracy edukacyjnej.

Warto podkreślić, iż „lecznicze" właściwości obcowania człowieka z opowiadanymi bądź czytanymi historiami narracyjnymi znane są nieomalże „od zawsze" : poczynając od przekazów czysto werbalnych (tzw. oral histories) wokół płonącego ogniska gromadzącego słuchaczy w swym „magicznym kręgu", poprzez udokumentowane jako „leczące duszę" odczytywanie świętych tekstów w XVII - szpitalach psychiatrycznych - czy uniwersalne przekonanie o „prawdziwości opowieści o opowieściach" mitycznej Szeherezady - po współczesne badania nad skutecznością narracyjnych metod wykorzystywanych w procesie psychoterapii. 

Pani Agnieszka Misiak jest psychologiem z uprawnieniami pedagogicznymi, absolwentką Uniwersytetu Łódzkiego oraz licznych kursów i szkoleń doskonalących z zakresu psychoterapii i psychoedukacji. Aktualnie w trakcie zdobywania uprawnień trenerskich w szkole trenerów Grupy TROP. Współpracuje jako autor - konsultant i/lub ekspert - z licznymi wydawnictwami i portalami psychoedukacyjnymi (m.in. WSiP, adhdonline.pl).

Pani Agnieszka Misiak na portalu Plasterek.pl, sprawuje pieczę nad merytoryczną poprawnością artykułów w zakresie tematyki ADHD oraz poradnictwa dla nauczycieli.

Prof. dr hab. Władysław Łosiak - jest kierownikiem Zakładu Psychologii Klinicznej w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się na problematyce stresu, związanych z nim procesów poznawczych i emocjonalnych oraz podstawowych kategorii procesów readaptacji. Pan prof. dr hab. Władysław Łosiak na portalu Plasterek.pl jest Ekspertem, sprawującym pieczę nad merytoryczną poprawnością artykułów w zakresie tematyki stresu.